ΠΡΑΞΗ 1Η
Σκηνή 1η
Πρόσωπα της σκηνής
|
Μαρία
|
|
|
Σοφία
|
|
|
Βασιλική
|
|
|
Αλεξάνδρα
|
Πέτρος
|
|
Σουλτάνα
|
Γιάννης
|
|
|
Σκηνικό
|
Αυλή θρακιώτικου σπιτιού με μεγάλο δέντρο και
πηγάδι. Στο βάθος φαίνεται το κυπαρίσσι
της Κομοτηνής. Ήλιος που ανατέλλει.
Ψηλά επιγραφή: 14 Ιουλίου 1913.
Σημαία με σταυρό στη μέση διαστάσεων 1,50Χ1,25.
(Ανοίγοντας η αυλαία).
Οι γυναίκες καθισμένες σε σκαμνάκια στολίζουν μια ελληνική σημαία με
κρόσσια και κεντούν στο επάνω δεξιά γαλάζιο ορθογώνιο την ημερομηνία 14
Ιουλίου 1913.
Οι γυναίκες τραγουδούν το τραγούδι "Καλή μου Ράντω". Τραγούδι
της αγάπης που τραγουδιόταν στα χωριά Κόσμιο και Γρατινή του Ν.Ροδόπης. Η
μουσική υπάρχει στη συλλογή του Ηλία Ιωαννάκη "Ροδόπη- Μουσικός
Περίπατος".
Τρεις
πιπιρούδις κι μια ντομάτα (2)
αγαπώ μια
μαυρομάτα (2)
Καλή μου
Ράντω και καλή μου
σ΄ αγαπώ
μα τι να γίνω (2)
Τα μαλλιά
σου τέλι τέλι (2)
κι η
καρδιά σου εμένα θέλει (2)
Καλή μου
Ράντω και καλή μου
σ΄ αγαπώ
μα τι να γίνω (2)
Τα μαλλιά
σου ρίξτα πίσω (2)
να σε δω
να σ΄αγαπήσω (2)
Καλή μου
Ράντω και καλή μου
σ΄ αγαπώ
μα τι να γίνω (2)
Το
μαντήλι σου τινάζεις (2)
και θαρρώ
πως με φωνάζεις (2)
Καλή μου
Ράντω και καλή μου
σ΄ αγαπώ
μα τι να γίνω (2)
(Οι
γυναίκες που φιλοτέχνησαν την ιστορική σημαία ανήκαν στη Φιλόπτωχο Αδελφότητα
Κυριών και Δεσποινίδων Γκιουμουλτζίνας «Η ΡΟΔΟΠΗ» και ήταν οι εξής: Ζώγιογλου, Δάφτσου,
Μαλλιοπούλου, Ζωϊδου, Πετροπούλου, Σκούτερη, Βοντσιάδου, Σίμογλου, Αϋδή).
|
|
|
ΜΑΡΙΑ
|
Σπουδαία μέρα σήμερα.
|
|
|
|
ΣΟΦΙΑ
|
Σπουδαία Δε θα πει τίποτα, Μαρία μου. Μεγάλη! Αλλά τι λέω μεγάλη!
Ευλογημένη απ’ το Θεό.
|
|
|
|
ΒΑΣΙΛΙΚΗ
|
Αλήθεια, γυναίκες, έτσι είναι.
Ευλογημένη η σημερινή μέρα. Και
πώς να μην είναι αφού σε λίγες ώρες θα μπει ο ελληνικός στρατός στην πόλη
μας;
|
|
|
|
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ
|
Δέστε, δέστε! Μέχρι και ο ήλιος
που μόλις τώρα ανατέλλει φαίνεται χαρούμενος και γελαστός. Όλα γύρω μας μου φαίνονται σήμερα
διαφορετικά. Μου φαίνονται πιο
φωτεινά, πιο χρωματιστά. Δεν ξέρω πώς
να τα περιγράψω. Έχω την εντύπωση ότι
θα μου μιλήσουν και είμαι έτοιμη να τ’ αγκαλιάσω και να τα φιλήσω.
|
|
|
|
ΣΟΥΛΤΑΝΑ
|
Γυναίκες, μιλάτε, αλλά και δουλεύετε.
Πρέπει να στολίσουμε και να κεντήσουμε τη σημαία μας μέχρι να έρθει ο
ελληνικός στρατός στην πόλη μας.
|
|
|
|
ΜΑΡΙΑ
|
Δουλεύουμε, δουλεύουμε, Σουλτάνα, δεν το βλέπεις; Δεν μπορούμε όμως να μη μιλήσουμε και για
τη χαρά μας. Ποιος πρόγονός μας
ξανάζησε τέτοιες στιγμές; κανένας.
|
|
|
|
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ
|
Μαρή, Σουλτάνα, λίγο το ΄χεις να ελευθερώνεται η πατρίδα μας;
|
|
|
|
ΣΟΥΛΤΑΝΑ
|
Κι εγώ αυτό λέω. Νιώθεις τον
αγέρα της λευτεριάς όπου κι αν γυρίσεις.
Κι ο Θεός ακόμα απ’ τον ουρανό ψηλά λες κι απλώνει το χέρι του να μας
βλογήσει.
|
|
|
|
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ
|
Μήπως ξέρετε πόσα χρόνια ήμαστε(αν) σκλαβωμένοι;
|
|
|
|
ΜΑΡΙΑ
|
Πάρα πολλά. Άκουσα το δάσκαλο να
λέει ότι κάπου 550 χρόνια ήμασταν σκλαβωμένοι στους Τούρκους.
|
|
|
|
ΣΟΦΙΑ
|
Το περασμένο Φθινόπωρο έφυγε ο τουρκικός στρατός και μας ήρθε
κατακτητής ο βουλγαρικός. Τώρα φεύγει
κι αυτός και θ’ αλλάξει η ζωή μας.
Είμαστε
ελεύθεροι. Το καταλαβαίνετε τι
σημαίνει αυτό; Ελεύθεροι!
Γι’ αυτό
σας λέω ότι είναι ευλογημένη μέρα η σημερινή.
|
|
|
|
ΒΑΣΙΛΙΚΗ
|
Ποπό! τι λες; 550 χρόνια σκλαβιάς;
|
|
|
|
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ
|
Μήπως φαίνονται λίγα, Βασιλική μου;
|
|
|
|
ΒΑΣΙΛΙΚΗ
|
Αυτό λέω. Ότι είναι πάρα
πολλά. Τι κρίμα! Ποιος ξέρει πόσες και
πόσες γενιές παππούδων και γιαγιάδων γεννήθηκαν και πέθαναν στη σκλαβιά!
|
|
|
|
ΣΟΥΛΤΑΝΑ
|
Πάρα πολλές γενιές. Όλοι αυτοί
οι πρόγονοί μας γεννήθηκαν και έζησαν μ’ ένα όνειρο και μια ελπίδα. Μια μέρα να δουν ελεύθερη την πατρίδα
τους. Όπως θα την βλέπουμε εμείς από
΄δω και πέρα.
|
|
|
|
ΜΑΡΙΑ
|
Μα οι άνθρωποι γεννιούνται για να ζουν ελεύθεροι και όχι σκλαβωμένοι. Γι’ αυτό λένε: «Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη
ζωή
παρά
σαράντα χρόνους σκλαβιά και φυλακή».
|
|
|
|
ΣΟΦΙΑ
|
Ναι έτσι είναι. Είμαστε πολύ
τυχεροί που εμείς και τα παιδιά μας από ΄δω κι εμπρός θα ζήσουμε
ελεύθεροι. Τώρα πρέπει με νύχια και με
δόντια να κρατήσουμε τη λευτεριά μας.
|
|
|
|
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ
|
Φτου, φτου (στον κόρφο της) να μη βασκαθούμε που έχουμε τέτοια τύχη να
δούμε Έλληνες στρατιώτες να μπαίνουν στην Γκιουμουλτζίνα μας και να την
ελευθερώνουν!
|
|
|
|
ΒΑΣΙΛΙΚΗ
|
Άκουσα ότι προχτές λευτέρωςαν την Ξάνθη και το Δεδεαγάτς, σήμερα την
πόλη μας και αύριο ποιος ξέρει μέχρι πού θα φτάσουν!
|
|
|
|
ΜΑΡΙΑ
|
(Κοιτάζει δεξιά)
Αλεξάνδρααα,
Σουλτάνααα. Κοιτάχτε! Έρχονται οι άντρες σας.
(εισέρχονται
οι δυο άντρες)
|
|
|
|
ΠΕΤΡ-ΓΙΑΝ.
|
(μαζί). Καλημέρα, γυναίκες.
|
|
|
|
ΓΥΝΑΙΚΕΣ
|
(Σηκώνονται με μια κίνηση σεβασμού και ξανακάθονται)
Καλημέρα,
καλωσήρθατε.
|
|
|
|
ΠΕΤΡΟΣ
|
Πώς πάει η δουλειά; Προχωράει, προχωράει;
|
|
|
|
ΣΟΥΛΤΑΝΑ
|
(Σηκώνεται όρθια και δείχνει το κεντημένο ορθογώνιο)
Πολύ
καλά, Πέτρο!
Όπου να
΄ναι τελειώνουμε. Να εδώ στη γωνία να
κρεμάσουμε λίγα κρόσσια, έναν αριθμό ακόμα να κεντήσουμε και η σημαία μας θα
είναι έτοιμη να κυματίσει.
|
|
|
|
ΓΙΑΝΝΗΣ
|
Τι αριθμοί είναι αυτοί που κεντάτε;
|
|
|
|
ΣΟΥΛΤΑΝΑ
|
Αχ! Γιάννη μου, δεν το κατάλαβες;
Η σημερινή ημερομηνία. 14 ΙΟΥΛΙΟΥ 1913. Ιστορική μέρα για την
Γκιουμουλτζίνα και τη Θράκη μας. Κάθε
βελονιά θα θυμίζει χιλιάδες όνειρα κι ελπίδες. (Κάθεται)
|
|
|
|
ΠΕΤΡΟΣ
|
Πολύ ωραία! Μπράβο σας.
|
|
|
|
ΣΟΦΙΑ
|
Μήπως ξέρετε πού θα την υψώσουν;
|
|
|
|
ΓΙΑΝΝΗΣ
|
Το αρχηγείο του στρατού θα είναι μάλλον στο Διοικητήριο*. Εκεί θα υψώσουν και τη σημαία.
|
|
|
|
ΠΕΤΡΟΣ
|
Μόλις τελειώσετε το κέντημα να την πάρουμε και να την πάμε εκεί.
|
|
|
|
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ
|
Καλά, εσείς θα την πάτε; Δε θα
πάτε στη δουλειά σας;
|
|
|
|
ΠΕΤΡΟΣ
|
Ποιά δουλειά, καλέ γυναίκα! Για δουλειά είμαστε σήμερα.
|
|
|
|
ΓΙΑΝΝΗΣ
|
Σήμερα δε θα πάμε πουθενά.
Γιορτάζουμε τη λευτεριά μας. Θα
υποδεχτούμε το στρατό μας.
|
|
|
|
ΠΕΤΡΟΣ
|
Η δουλειά μπορεί να Περιμένει. Η
λευτεριά όμως δεν μπορεί και δεν έρχεται κάθε μέρα.
(Σηκώνεται
η Μαρία)
|
|
|
|
ΒΑΣΙΛΙΚΗ
|
(Προς Μαρία). Γιατί σηκώθηκες,
Μαρία; Πού θα πας;
|
|
|
|
ΜΑΡΙΑ
|
Πηγαίνω, Βασιλική μου, να δω μήπως ξύπνησαν τα παιδιά μου και να ταΐσω
το μωρό μου.
|
|
|
|
ΒΑΣΙΛΙΚΗ
|
Αλήθεια, Μαρία, πότε θα βαφτίσετε το μικρό σας;
|
|
|
|
ΜΑΡΙΑ
|
Ε! τώρα που λευτερωθήκαμε, το συντομότερο, Ας πηγαίνω όμως να δω τι
γίνεται. (Ξεκινάει να φύγει)
|
|
|
|
ΒΑΣΙΛΙΚΗ
|
Μια στιγμή. Θα ΄ρθω κι εγώ. Από
τη ζαλάδα της χαράς ξέχασα κι εγώ ότι έχω μικρά παιδιά.
(Απευθυνόμενη
προς τη Σοφία)
Σοφία,
δες. Εδώ θέλει μερικές βελονιές ακόμη
και τελειώνει.
Ας
πηγαίνω κι εγώ τώρα.
(Φεύγουν
Μαρία, Βασιλική)
|
|
|
*Διοικητήριο:
Σημερινό Δικαστικό Μέγαρο
|
ΣΟΦΙΑ
|
Στο καλό, στο καλό και θα σας ειδοποιήσουμε για την ώρα που θα
ξεκινήσουμε.
Και σεις,
Σουλτάνα, πότε θα παντρέψετε την κόρη σας με το γιο της Αντρούλας;
|
|
ΣΟΥΛΤΑΝΑ
|
Πολύ σύντομα, Σοφία. Και σας
καλώ από τώρα όλους στο γάμο. Θα είναι
και ο μπάρμπα-Στέργιος με την γκάιντα του.
|
|
ΠΕΤΡΟΣ
|
Θα ΄ρθουμε, θα ΄ρθουμε (εύθυμα χτυπά παλαμάκια). Αφού θα ΄ναι και ο μπαρμπα-Στέργιος με την
γκάιντα του μεγάλο γλέντι θα γίνει.
|
|
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ
|
Σιγά, σιγά! Κρατήσου λίγο. Μην αρχίσεις από τώρα το χορό!
|
|
ΓΙΑΝΝΗΣ
|
Άστον, Αλεξάνδρα, μην τον αποπαίρνεις.
Μέρα χαράς είναι σήμερα και δεν κρατιέται. Όχι μόνο αυτός αλλά όλοι μας θ’ αρχίσουμε
να χορεύουμε.
|
|
ΣΟΥΛΤΑΝΑ
|
Καλά, καλά, δίκιο έχετε. Ελάτε
όμως τώρα να δούμε τι κάναμε κι έχουμε καιρό για γλέντια.
(Σηκώνονται
και απλώνουν τη σημαία. Επιφωνήματα
χαράς, ικανοποίησης)
|
|
ΣΟΦΙΑ
|
Ποπό! πολύ ωραία. Νιώθω μια
τέτοια περηφάνια που σβήνει κάθε πίκρα μέσα μου.
|
|
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ
|
Ναι, ναι, υπέροχη. Και τι
ζωντανά χρώματα!
|
|
ΠΕΤΡΟΣ
|
Και τι περήφανα που θα κυματίζει!
|
|
ΓΙΑΝΝΗΣ
|
Θα τη βλέπουμε και θα την καμαρώνουμε (Σκύβει και την φιλάει).
|
|
ΣΟΥΛΤΑΝΑ
|
Αχ! νιώθω ένα ρίγος σ’ όλο μου
το κορμί και μια συγκίνηση. (Σκουπίζει τα μάτια). Πρώτη φορά θα δω ελληνική
σημαία να κυματίζει.
|
|
ΣΟΦΙΑ
|
Μόνο εσύ; όλοι μας για πρώτη φορά θα τη δούμε.
|
|
ΠΕΤΡΟΣ
|
Εσείς την στολίσατε με στολίδια κι εμείς άμα χρειαστεί να την
προστατέψουμε θα τη βάψουμε ακόμα και με το αίμα μας.
|
|
ΓΙΑΝΝΗΣ
|
Ελάτε τώρα. Διπλώστε την και
πάμε στην υποδοχή του στρατού που όπου να ΄ναι πρέπει να ΄ρχεται.
(Τη
διπλώνουν. Η σημαία μένει στα χέρια
της Σουλτάνας)
|
|
ΠΕΤΡΟΣ
|
Θα τη δώσουμε στον ανώτερο αξιωματικό κι αυτός θα την υψώσει με την
τιμή που της χρειάζεται.
|
|
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ
|
Πού θα πάμε να υποδεχτούμε τους στρατιώτες μας; Πού θα τους περιμένουμε;
|
|
ΠΕΤΡΟΣ
|
Στο Βαρούσι*. Στην ξύλινη γέφυρα
κοντά στο καμπαναριό της Παναγίας*.
|
*Βαρούσι: Η περιοχή της Λέσχης Κομοτηναίων
*Καμπαναριό της Παναγίας: Το σημερινό καμπαναριό της
Παναγίας στο τέρμα της οδού Βενιζέλου.
|
ΣΟΥΛΤΑΝΑ
|
Πάμε λοιπόν. Μη χάνουμε χρόνο
και δεν προλάβουμε.
Πέτρο,
Γιάννη, κρατήστε λίγο εσείς (δίνει τη σημαία) τη σημαία και πηγαίνετε να
περιμένετε στο κυπαρίσσι. Εγώ με τη
Σοφία και την Αλεξάνδρα θα περάσουμε να φωνάξουμε τη Σοφία και τη Βασιλική,
θα κόψουμε λουλούδια, θα ΄ρθουμε από κει και όλοι μαζί να κινήσουμε για το Βαρούσι.
|
|
ΠΕΤΡ.-ΓΙΑΝ.
|
Πάμε, πάμε!
|
|
ΓΙΑΝΝΗΣ
|
Ζήτω η ελευθερία.
(Αποχωρούν
όλοι μαζί. Ακούγεται χαρούμενη θρακιώτικη μουσική σε ρυθμό ζωναράδικου
χορού).
|
|
|
Κλείνει η
αυλαία
|
